Χαμομήλι ιδιότητες, συγκομιδή, αποξήρανση και προετοιμασία

Το χαμομήλι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα βότανα, γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Το χαμομήλι  aνήκει στην οικογένεια των Αστεροειδών (Asteraceae) και χρησιμοποιείται ευρέως  στη «λαϊκή ιατρική». Οι μικρές, λευκές και κίτρινες ανθίδες του περιέχουν πλήθος βιοδραστικών ουσιών που προσφέρουν σημαντικά οφέλη στην υγεία.

Ιαματικές Ιδιότητες του Χαμομηλιού

Το χαμομήλι έχει πολλαπλές φαρμακευτικές ιδιότητες που το καθιστούν πολύτιμο για τη φυσική θεραπεία:

1. Αντιφλεγμονώδης Δράση: Το χαμομήλι περιέχει αζουλένη (azulene) και βισαβολόλη (bisabolol), ουσίες που μειώνουν την φλεγμονή, αναστέλλοντας τα ένζυμα που τη προκαλούν. Αυτό το καθιστά το χαμομήλι ιδανικό για την ανακούφιση από παθήσεις στο δέρμα και τους βλεννογόνους.
2. Ηρεμιστική και Καταπραϋντική Δράση: Η απιγενίνη (apigenin), ένα φλαβονοειδές που βρίσκεται στο χαμομήλι, συνδέεται με υποδοχείς στον εγκέφαλο, προκαλώντας ετσι  ηρεμία , μείωση του άγχος και ανακούφιση από την αϋπνία.
3. Αντισπασμωδική Δράση: Η βισαβολόλη και τα φλαβονοειδή που περιέχει το χαμομήλι χαλαρώνουν τους μύες, ανακουφίζοντας από κράμπες και σπασμούς, ειδικά στο γαστρεντερικό σύστημα.
4. Το Χαμομήλι καταπραΰνει το Πεπτικό: Το χαμομήλι βοηθά στην ανακούφιση από το φούσκωμα και τα συμπτώματα δυσπεψίας, χάρη στις αντιφλεγμονώδεις και αντισπασμωδικές του ιδιότητες.
5. Αντιβακτηριακή Δράση του Χαμομηλιού: Οι φαινολικές ενώσεις και το ματρικαρίλιο (matricin) που περιέχει το χαμομήλι καταστρέφουν ή αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηρίων, καθιστώντας το χρήσιμο στην απολύμανση πληγών και στην αντιμετώπιση λοιμώξεων.
6. Ανακούφιση από Στοματικά Έλκη: Το χαμομήλι είναι επίσης αποτελεσματικό στην ανακούφιση των στοματικών ελκών (άφθες), βοηθώντας στην επούλωση και μειώνοντας τον πόνο λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιβακτηριακών ιδιοτήτων του.
7. Ηπατοπροστατευτική Δράση: Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το χαμομήλι μπορεί να προστατεύσει το ήπαρ από βλάβες που προκαλούνται από τοξίνες, λόγω των αντιοξειδωτικών του ιδιοτήτων.
8. Πρόληψη Οστεοπόρωσης: Το χαμομήλι περιέχει ουσίες που συμβάλλουν στην υγεία των οστών και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
9. Επούλωση Δρματικών Πληγών: Το χαμομήλι είναι γνωστό για την επουλωτική του δράση. Οι αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριακές του ιδιότητες συμβάλλουν στην ταχύτερη επούλωση των πληγών, ενώ η βισαβολόλη και οι άλλες ενεργές ενώσεις του βοηθούν στη μείωση του ερεθισμού και της φλεγμονής γύρω από την πληγή, επιταχύνοντας έτσι τη διαδικασία της επούλωσης του δέρματος.

Πώς να Προετοιμάσετε το Χαμομήλι

Η παρασκευή του χαμομηλιού είναι απλή και μπορεί να γίνει στο σπίτι:

1. Συλλογή Ανθών: Η καλύτερη περίοδος για τη συλλογή του χαμομηλιού είναι κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, όταν τα άνθη του είναι πλήρως ανεπτυγμένα. Προσοχή: Κατά τη συλλογή, πρέπει να μαζεύετε μόνο τα άνθη και όχι ολόκληρο το φυτό ή τους μίσχους. Τα άνθη περιέχουν την υψηλότερη συγκέντρωση των πολύτιμων ουσιών του χαμομηλιού, όπως η αζουλένη και η βισαβολόλη, και είναι αυτά που προσφέρουν τις θεραπευτικές ιδιότητες που αναζητάτε.
2. Ξήρανση: Η πιο απλή και οικονομική μέθοδος για να ξηράνετε το χαμομήλι είναι στον ανοιχτό αέρα. Πριν ξεκινήσετε, φροντίστε να κανετε διαλογή των ανθων και να αφαιρέσετε τυχόν έντομα ή ακαθαρσίες. Στρώστε τα άνθη σε ένα καθαρό χαρτί ή σε μια διχτυωτή επιφάνεια. Βεβαιωθείτε ότι απλώνετε τα άνθη σε μια μόνο στρώση, ώστε να στεγνώσουν γρήγορα. Μπορείτε να τα αφήσετε έξω σε μια ζεστή ημέρα με χαμηλή υγρασία ή μέσα σε ένα ζεστό, ξηρό και καλά αεριζόμενο χώρο.

Αν και το χαμομήλι μπορεί να αποξηρανθεί στον ήλιο, αυτή η μέθοδος συχνά δεν προτιμάται, καθώς ο ήλιος μπορεί να προκαλέσει απώλεια χρώματος και γεύσης στα βότανα. Είναι προτιμότερο να αφήσετε τα άνθη να ξηραθούν σε ένα δροσερό, μη υγρό, καλά αεριζόμενο μέρος, μακριά από το άμεσο ηλιακό φως. Η διαδικασία ξήρανσης μπορεί να διαρκέσει από 3-4 ημέρες έως και μία εβδομάδα, ανάλογα με το μέγεθος των ανθών, την υγρασία τους (ιδιαίτερα αν έχει βρέξει πρόσφατα) και το επίπεδο υγρασίας στο χώρο ξήρανσης.

3. Παρασκευή Ροφήματος Χαμομηλιού: Προσθέστε ένα κουταλάκι του γλυκού ξηρά άνθη χαμομηλιού σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και αφήστε το να εκχυλιστεί για 5-10 λεπτά. Μπορείτε να προσθέσετε μέλι ή λεμόνι για γεύση.

Τι να Προσέξετε κατά τη Συλλογή του Χαμομηλιού

• Επιλογή Χρόνου Συλλογής: Το χαμομήλι πρέπει να συλλέγεται όταν τα άνθη του είναι ανοιχτά και πλήρως ανεπτυγμένα, κατά τους ανοιξιάτικους και πρώτους καλοκαιρινούς μήνες.
• Συλλογή μόνο Ανθών: Συλλέγετε μόνο τα άνθη, αφήνοντας τα υπόλοιπα μέρη του φυτού ανέπαφα, ώστε το φυτό να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να παράγει νέους ανθούς.
• Περιβάλλον Συλλογής: Βεβαιωθείτε ότι το χαμομήλι που συλλέγετε προέρχεται από καθαρό περιβάλλον, μακριά από περιοχές που μπορεί να είναι μολυσμένες με χημικές ουσίες ή βαρέα μέταλλα.

Συμπέρασμα

Το χαμομήλι είναι ένα πολυδιάστατο βότανο με ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες. Από την ανακούφιση του άγχους και των φλεγμονών, μέχρι την προστασία του ήπατος, την πρόληψη της οστεοπόρωσης και την επουλωτική δράση στις πληγές, το χαμομήλι μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι μιας φυσικής και υγιεινής ζωής. Η σωστή συλλογή και προετοιμασία του χαμομηλιού είναι κρίσιμη για να εξασφαλίσετε ότι θα επωφεληθείτε πλήρως από τις ιδιότητές του.